Inhoudsopgave School en Wet nr. 3 2024

ARTIKELEN

                Mr.dr. J.S. Buiting

                Sprookje of bedrog: de autonomie van de leraar bezien vanuit de Eftelingcasus/p.7

Uit het proefschrift van de auteur blijkt dat aan de leraar autonomie toekomt in het belang van de leerling. Met zijn autonomie kan de leraar in zekere mate bepalen hoe hij zijn onderwijs vormgeeft. Zijn autonomie is evenwel niet onbegrensd. De leraar moet zich houden aan zijn eigen professionele standaard, heeft te maken met regels en instructies van het bevoegd gezag en tenslotte heeft ook de leerling eigen verwachtingen van het onderwijs. De leraar zou zijn autonomie kunnen versterken door met een eigen beroepsorganisatie een professionele standaard op te stellen.

                Prof.mr. P.W.A. Huisman

Regulering en ordemaatregelen bij normoverschrijdend gedrag van leerlingen/p.13

Dit artikel betreft de reikwijdte van ordemaatregelen die instellingen in het funderend onderwijs kunnen nemen bij normoverschrijdend gedrag door leerlingen. Naast een korte beschrijving van het (beperkte) wettelijk kader en de typen van maatregelen wordt stilgestaan bij de toetsing door de rechter. Daarbij wordt aan de hand van uitspraken ook nagegaan of online overschrijdend gedrag, of strafwaardig gedrag dat zich geheel buiten de school afspeelt, kan leiden tot maatregelen door het bevoegd gezag. Ook wordt stilgestaan bij de vraag of er een speciaal regime geldt voor leerlingen met een ondersteuningsbehoefte.

                J.P. Jordans MA

Spanning tussen het Regionaal Plan Onderwijsvoorzieningen en het stichten van nieuwe scholen/p.20

Er zijn verschillende manieren waarop schoolbesturen voorzieningen kunnen realiseren in het voortgezet onderwijs. Het Regionaal Plan Onderwijsvoorzieningen biedt besturen in een regio de mogelijkheid het aanbod van vo-scholen voor een groot deel samen te bepalen. Stichting van nieuwe scholen valt echter buiten deze mogelijkheden en is primair aan het bestuur van de rechtspersoon dat de nieuwe school sticht. Sinds de Wet meer ruimte voor nieuwe scholen de stichtingsprocedure heeft veranderd, lijkt er (meer) spanning te zijn ontstaan tussen deze procedure en de mogelijkheden om voorzieningen te realiseren via regionale samenwerking.

Online discussiebijeenkomst werkgroep hogeronderwijsrecht 11 juni 2024

Op dinsdag 11 juni 2024 van 12:00 tot 13.30 uur vindt een online lunchtafel plaats van de werkgroep hogeronderwijsrecht, getiteld
“Implementatie van de Wet Leeruitkomsten en de Academische Vrijheid”. Inleider en hoofdgast is dr. Job Buiting.

De wijziging van de WHW met de Wet Leeruitkomsten hoger onderwijs, nu nog een maar half geëvalueerd
experiment, zal wel per 1 september 2024 in werking te treden. Daarmee is die nog niet in uitvoering. Hoogste
tijd dus voor een deskundige juridische bespiegeling, en wel mede in het licht van één van onze favoriete rode
draden: academische vrijheid. De buitenkans dat er recent is gepromoveerd op een nauw verwant onderwerp
door iemand voor wie het hoger onderwijs ook geen vreemde is, kunnen we ons dan niet laten ontgaan.

Job Buiting promoveerde op 16 april 2024 aan de Radboud Universiteit op zijn proefschrift “De Autonomie van
de leraar”. Job is wetgevingsjurist bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, die functie vervulde
hij tot 2021 bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Daarnaast is hij als buitenpromovendus
verbonden aan de Radboud Universiteit. Hij leidt ons langs zijn (juridische) visie op dit wetsvoorstel, mede aan
de hand van zijn proefschrift waarbij hij de autonomie van de leraar vervangt door ”de academische vrijheid van
de ho-docent” in relatie tot die van de student. Ook dit is bepaald geen theoretisch onderwerp. Maar daarbij zullen
we het niet laten; er zitten meer kritische aspecten aan deze wet.

Deze 26e discussiebijeenkomst van de werkgroep hogeronderwijsrecht van de VvO is weer een online
lunchbijeenkomst. Anders dan gebruikelijk houdt eerst Job zijn inleiding, komt daarna een inventarisatieronde bij
deelnemers vanuit universiteiten en hogescholen over de stand van de implementatie, daarna de
RondeTafelDiscussie, en pas tot slot het gebruikelijke inhoudelijke WHW-perspectief door de voorzitter.
Er is een deelname-limiet van 25 personen. Ook anders: zij die werkzaam zijn aan een universiteit of hogeschool
krijgen voorrang als de numerus fixus dreigt te worden overschreden (maar laat dat geen reden zijn om je niet
aan te melden, want een ‘andere’ blik is ook noodzakelijk). Laat je ook niet door de limiet weerhouden om aan
te melden, maar wees svp prudent en meld je in nood meteen af, zodat je plek wordt bezet door een collega.
VvO-lidmaatschap is niet vereist, maar leden (en ditmaal ook deelnemers uit ho-instellingen) hebben voorrang.
Deelname is kosteloos. Deelnamebevestiging krijg je eerder: de vergaderlink pas in de ochtend van 11 juni.
Aanmelden met naam, functie en instelling, kan alleen via info@triasnet.nl

AGENDA 26e VvO-Groep Hogeronderwijsrecht: Online LunchTafel
11:50 – 12.00 Inloggen
12:00 – 12:01 Introductie
12:01 – 12:20 Inleiding Job Buiting (wetgevingsjurist en onderzoeker)
12:20 – 12:40 Ronde langs de (instellings-)deelnemers over stand van zaken invoering
12:40 – 13:20 RondeTafelGesprek
13:20 – 13:30 Uitleiding van de voorzitter: Peter Kwikkers

Presentaties VvO-voorjaarssymposium

Op 12 april 2024 heeft het Voorjaarssymposium van de Vereniging voor Onderwijsrecht weer plaatsgevonden.

Deelnemers aan n voor het Voorjaarssymposium konden tijdens het symposium deelnemen aan twee van de drie mogelijke workshops. De presentaties van de workshops zijn nu te downloaden:

Workshop A: De (on)mogelijkheden voor uitschrijving van studenten in het hoger onderwijs door Margot de Jong-Noordermeer (jurist aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en Erasmus MC) en Marjoleine van Leerdam (jurist aan de TU Delft).

Workshop B: Maakt het wetsvoorstel Vrij en Veilig onderwijs het onderwijs veiliger? door Achien Gröllers (bestuurssecretaris van de Geschillencommissie Bijzonder Onderwijs) en Denise LePair (secretaris bij de Geschillencommissie Bijzonder Onderwijs):

Workshop C:  De werkgeversrol van de RvT in de nieuwe cao bestuurders funderend onderwijs door Eric Rietkerk (bestuurslid van de VvOB) en Inge Haan (partner van ScoliX en docent bij de TOI-NVTK-academie):

Inhoudsopgave School en Wet nr. 2 2024

ARTIKELEN

Mr. dr. M.F. Nolen

Een verduidelijking van de positie van het bestuur van onderwijsorganisaties. Een reflectie op het              adviesrapport van de Onderwijsraad /p. 6

In het adviesrapport van de Onderwijsraad ‘Een duidelijke positie voor schoolbesturen’ wordt de vraag gesteld wat nodig is om schoolbesturen de verantwoordelijkheid te laten waarmaken die hoort bij hun positie in het onderwijsbestel. Aanleiding voor het adviesrapport vormden de huidige discussie over de opdracht van onderwijsorganisaties en hun besturen en recente beleidsvoornemens. Het adviesrapport volgt op eerdere adviezen van de Onderwijsraad over onder meer schoolleiders, leraren en extern toezicht. Dit is het eerste adviesrapport van de Onderwijsraad dat zich specifiek richt op het bestuur van onderwijsorganisaties.

Prof. dr. mr. R. van Schoonhoven, B. de Grunt en mr. J. van den Brink

Het economisch claimrecht in perspectief/p. 15

De  Hoge Raad wees een arrest over een zaak waarin het economisch claimrecht centraal stond. Dit claimrecht is opgenomen in art. 110 WPO en bepaalt dat het eigendomsrecht op het schoolgebouw en –terrein om niet wordt overgedragen aan de gemeente, wanneer de school ophoudt te bestaan. Het arrest geeft een interpretatie aan het claimrecht die anders is dan die waarvan gemeenten en schoolbesturen tot nu toe veelal uitgingen. Deze lijn heeft mogelijkerwijs niet alleen consequenties voor de vermogensrechtelijke afwikkeling van het beëindigen van het gebruik van een gebouw als school, maar kan ook relevant zijn voor de actuele balanspositie van schoolbesturen in het primair onderwijs.

Mr.dr. S. Philipsen

Vrijstelling van de Leerplicht op grond van richtingsbezwaren; enkele ontwikkelingen in de              jurisprudentie van de Hoge Raad/p. 20

Het uitgangspunt van de Leerplichtwet 1969 is dat alle kinderen in de leerplichtige leeftijd naar school gaan. De Leerplichtwet verplicht ouders hiervoor zorg te dragen. In de Leerplichtwet is slechts een limitatief aantal gronden opgenomen op basis waarvan ouders van deze verplichting zijn vrijgesteld. De meest controversiële van deze vrijstellingsgronden is terug te vinden in art. 5, onderdeel b, LPW. Deze bepaling schrijft voor dat ouders die tegen de richting van het onderwijs op alle binnen redelijke afstand van de woning gelegen scholen – waarop hun kind geplaatst zou kunnen worden – overwegende bedenkingen hebben, zijn vrijgesteld van de ingevolge de Leerplichtwet op hen rustende verplichtingen.

Lunchlezing jurisprudentie vrijheid van meningsuiting 30 mei

Op donderdag 30 mei 2024 organiseert de Vereniging voor Onderwijsrecht weer een digitale lunchlezing. Deze keer staat de rechtszaak van Paula van Manen en vrijheid van meningsuiting in het onderwijs centraal. Zie Ontslag docente is inbreuk op vrijheid van meningsuiting (rechtspraak.nl)

Het gerechtshof ’s-Hertogenbosch heeft beslist dat de ontbinding van de arbeidsovereenkomst van een docente een ongeoorloofde inbreuk was op haar vrijheid van meningsuiting. De docente had een kritisch boek geschreven over het vernieuwde onderwijs aan het ROC waar zij les gaf. Niet lang na het verschijnen van het boek is haar arbeidsovereenkomst ontbonden. De beslissing van het hof volgt na een verwijzing door de Hoge Raad. Eerder oordeelden de rechtbank Gelderland en het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden anders in deze zaak.

Wouter Pors, advocaat van de docente, zal de inleiding verzorgen. Vervolgens zal hoogleraar sociaal recht Guus Heerma van Voss reflecteren op deze rechtszaak en de ontwikkelingen in de jurisprudentie. Daarna zal er zoals altijd nog ruimte zijn voor vragen en debat. De lunchlezing begint om 12 uur en eindigt om 13 uur. VvO-leden hebben een link voor de MS Teams sessie ontvangen via de VvO-nieuwsbrief.

Programma werkgroep medezeggenschapsrecht 14 juni

De volgende bijeenkomst van de werkgroep medezeggenschapsrecht vindt daarom plaats op 14 juni 2024, wederom van 16.00 tot 17.00 uur. Gespreksonderwerp voor die middag zijn enkele vragen ingebracht door Marco Frijlink, voorzitter van de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO). Deze betreffen de medezeggenschap bij overdracht en scholenfusie:

“Een fusie van 2 scholen van twee verschillende stichtingen kan in de praktijk de nodige vragen oproepen met betrekking tot de rechten van de medezeggenschap. Moet een school eerst overgaan naar de andere stichting? Dan is dat een fusie (art. 64 lid 1 sub a Wpo), waar op zichzelf een FER voor nodig is, waarbij de MR van de school en de GMR van de ontvangende stichting instemmingsrecht hebben. Daarna kunnen vervolgens de beide scholen kunnen op de reguliere wijze fuseren. Als we zouden zeggen dat de scholen kunnen fuseren zonder voorafgaande bestuursoverdracht dan roept dat vragen op. Een belangrijke is: hoe komt de beslissing tot stand onder welk bestuur de fusieschool komt te hangen (m.a.w. welk brinnummer wordt gebruikt). Dat is een keuze die het belang van de individuele scholen behoorlijk kan overstijgen, onder andere vanwege de financiële en personele gevolgen. Ook andersom geredeneerd: als er overeenstemming is dat bij overdracht van een school naar een andere stichting, de GMR van de ontvangende stichting moet instemmen, waarom zou deze GMR bij het overdragen van een school -uit- de stichting daar dan niks over te zeggen hebben. Kortom, ik wissel graag van gedachten over de letter en de geest van de wet ten aanzien van een fusie tussen twee scholen van verschillende besturen.”

Aanmelden is verplicht en kan via mkoning@aob.nl. De volgende bijeenkomsten van de werkgroep zijn in 2024 telkens gepland op de tweede vrijdag van de maand (m.u.v augustus), van 16.00 tot 17.00 uur, online (via Teams): 12 juli, 13 september, 11 oktober, 8 november en 13 december.

Met vriendelijke groet,

Marcel Koning

Stafmedewerker AOb / adviseur medezeggenschap

Programma werkgroep medezeggenschapsrecht 5 april

Op vrijdag 5 april 2024, van 16.00 tot 17.00 uur, staat er weer een bijeenkomst van de VvO-werkgroep medezeggenschapsrecht gepland. Dit betreft wederom een korte online-bijeenkomst (via Teams).

Gespreksonderwerp deze keer betreft de inrichting van de medezeggenschap t.b.v. personeel dat werkzaam is voor meer dan één school. Bijvoorbeeld werknemers van een stafbureau, een facilitaire dienst, of een groep ambulant begeleiders die bovenschools wordt aangestuurd. Artikel 3 lid 6 WMS biedt de mogelijkheid om voor deze categorie werknemers een medezeggenschapsraad in te stellen welke (volledig) bestaat uit leden die uit en door dat personeel worden gekozen. Dat betreft een kan-bepaling. Vraag is: bij hoeveel werknemers is zo’n formele raad functioneel, en zijn er alternatieven?

De MvT bij de WMS noemt bijvoorbeeld als optie om medezeggenschap van personeel dat werkzaam is voor meer dan één school te regelen door toedeling van dat personeel aan een school. In dat geval is het personeel dus vertegenwoordigd door de medezeggenschapsraad van die school. Maar dit is vaak geen reële optie wanneer de schoolleiding niet gaat over de bedrijfsvoering m.b.t. zo’n staf- of facilitaire dienst.

Een vaak gestelde vraag is ook: hoe wordt het bovenschools personeel vertegenwoordigd in de GMR? Wanneer deze werknemers kiesgerechtigd zijn t.a.v. de medezeggenschapsraad van een specifieke school dan zijn zij op die manier ook vertegenwoordigd in de GMR. Maar als er toepassing is gegeven aan artikel 3 lid 6 WMS doet zich de vraag voor of deze medezeggenschapsraad ook een afvaardiging naar de GMR mag kiezen? En zo ja, op welke wijze de paritaire samenstelling van de GMR moet worden geborgd?

Aanmelden is verplicht en kan via mkoning@aob.nl. De volgende bijeenkomsten van de werkgroep zijn in 2024 telkens gepland op de tweede vrijdag van de maand (m.u.v. augustus), van 16.00 tot 17.00 uur, online (via Teams): 10 mei, 14 juni, 12 juli, 13 september, 11 oktober, 8 november en 13 december.

Met vriendelijke groet,

Marcel Koning

Inhoudsopgave School en Wet nr. 1 2024

ARTIKELEN

Mr. F. Sabet

Een Interbestuurlijk Toezichtkader: middel tegen segregatie in het onderwijs? / p.7

Begin 2023 is het zogeheten Interbestuurlijk Toezichtkader van kracht geworden. In dit artikel wordt verkend wat het interbestuurlijk toezicht in het onderwijs inhoudt, en welke doorwerking dat toezicht kan hebben op gemeenten en schoolbesturen. Daarbij ligt de focus op het tegengaan van segregatie in het onderwijs.

KRONIEK

Mr. V. Kellenaar

Onderwijshuisvesting / p. 14

In dit katern wordt nader ingegaan op de ontwikkeling richting een wettelijk verplicht Integraal Huisvestingspan en Meerjarenonderhoudsplan, alsmede de verankering van het begrip ‘renovatie’ in de onderwijswetten en het leggen van de verantwoordelijkheid voor renovatie bij gemeenten.

Inhoudsopgave School en Wet nr. 6 2023

ARTIKELEN

Mr. R.M. de Bekker

De commissies van beroep: relatief onbekend in het onderwijsveld /p.7

Afgelopen voorjaar heeft het expertisecentrum van Stichting Onderwijsgeschillen een evaluatieonderzoek naar geschilbehandeling door de commissies van beroep in de onderwijspraktijk uitgebracht. De bevindingen en aangedragen verbeterpunten en denkrichtingen zijn aanleiding om dit rapport en de commissies van beroep nader onder de loep te nemen en waar mogelijk te komen met meer concrete oplossingsrichtingen.

Mr. O. Luiken

25 jaar klachtrecht in het onderwijs en LKC /p.19

In dit artikel ligt de focus op het doel van het klachtrecht en de verandering in werkwijze van en beoordeling door de LKC. Ook wordt ingegaan op de evaluatie van het klachtstelsel. Ter afsluiting wordt gekeken naar de toekomst; naar het participatierecht van de leerling bij de procedure van de LKC en het concept wetsvoorstel waarin het klachtrecht in het onderwijs wordt gewijzigd.

Mr. J. Streefkerk en mr. J.W. de Bruin

Beroepsmatig balanceren: de onderwijsbestuurder anno 2023 /p.29

Na enkele inleidende opmerkingen over de positie van de bestuurder als permanente balanceerkunstenaar wordt de invulling van de werkgeversrol jegens de bestuurder, door de raad van toezicht beschreven. Tevens komen arbeidsvoorwaardelijke vragen die voortvloeien uit de cao bestuurders funderend onderwijs en de Wet normering topinkomens aan bod.

KRONIEK

Mr. dr. J. Sperling

Kroniek Leerplichtwet/ p.37

Dit is de eerste kroniek over de Leerplichtwet 1969, hierin worden recente wetgeving, wetgevingsvoorstellen en rechtspraak besproken. De Leerplichtwet 1969 vormt een van de belangrijkste fundamenten van het onderwijsrecht. Het legt het verband tussen de voornaamste betrokkenen in het onderwijs: minderjarigen, hun ouders, de overheid en scholen. Minderjarigen hebben recht op onderwijs en hun ouders hebben de verantwoordelijkheid om dit recht te waarborgen.

Programma werkgroep medezeggenschapsrecht 9 februari

Op vrijdag 9 februari 2024, van 16.00 tot 17.00 uur, staat er weer een bijeenkomst van de VvO-werkgroep medezeggenschapsrecht gepland. Dit betreft een korte online-bijeenkomst (via Teams). 

Joke Sperling (per 1 februari 2024 niet langer lid van de LCG WMS) zal deze bijeenkomst spreken over de toegankelijkheid tot de LCG WMS. Aan welke voorwaarden moet een verzoek voldoen voordat de LCG WMS aan een inhoudelijke beoordeling van het geschil toekomt? Joke wil graag horen van de leden van de werkgroep of zij vinden dat de toegankelijkheid kan verbeteren, en zo ja, hoe? Moet bijvoorbeeld de geschillenregeling een meer algemene regeling worden zonder onderscheid naar artikelen 32, 33, 34 en 35 WMS (zie artikel 36 lid 2 WOR) of moet het interpretatiegeschil weer worden ingevoerd?

Aanmelden is verplicht en kan via mkoning@aob.nl. De volgende bijeenkomsten van de werkgroep zijn in 2024 telkens gepland op de tweede vrijdag van de maand (m.u.v. april en augustus), van 16.00 tot 17.00 uur, online (via Teams): 8 maart, 5 april, 10 mei, 14 juni, 12 juli, 13 september, 11 oktober, 8 november en 13 december.