Juryrapport NVOR/Mentink Award 2022
Gijsbert Leertouwer
De Mentink Award is in het leven geroepen bij gelegenheid van het afscheid van Dick Mentink als voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Onderwijsrecht. Tot ons aller verdriet is Dick Mentink op 24 april van dit jaar overleden. De jury, bestaande uit Frans Brekelmans, Joke Sperling, Stefan Philipsen en Miek Laemers, wil Mentink dit maal eren door de naar hem genoemde Award uit te reiken aan iemand die niet alleen aan de in het reglement gestelde criteria voldoet maar die ook Mentinks fiat zou hebben. We kunnen dat natuurlijk niet zeker weten, maar de jury denkt dat Dick een goedkeurend knikje heeft gegeven toen we Gijsbert Leertouwer aanwezen als de Awardwinnaar.
Het artikel waarmee Gijsbert de Mentink Award heeft gewonnen is de bijdrage die is gepubliceerd in School en Wet van februari 2022: ‘Het publieke belang en de semipublieke onderwijssector’.
De jury vindt het artikel van Gijsbert Leertouwer ‘origineel’ omdat het een nog niet platgetreden pad volgt dat leidt van het rechtspersonenrecht naar het onderwijsrecht. Hij analyseert voor het onderwijsveld vraagstukken rond maatschappelijk belang, publiek belang en publieke taak. Hij komt tot de conclusie dat veel van wat schoolbesturen doen of moeten doen ter wille van het publieke belang al gestuurd wordt door de wettelijke eisen die de sectorwetgeving stelt. Van codes of expliciete vermelding in de statuten van het oog hebben voor c.q. streven naar het optimaal dienen van het publieke belang verwacht hij niet veel heil. Van een omissie in de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen in die zin dat niet expliciet verwezen wordt naar het publieke belang van het onderwijs is volgens hem geen sprake. Hij heeft de moed getoond om daarin de voorzitter van de Onderwijsraad, Edith Hooge, te weerspreken. Zij meent dat die wet de mogelijkheid biedt aan schoolbestuurders om zich eenzijdig te richten op eigenbelang.
En wie van beiden uiteindelijk gelijk heeft, is van minder belang dan het belang van een kritische doordenking van de plaats die het publiek belang heeft of zou moeten hebben binnen het onderwijs. Dat expliciteren of vaststellen dat nadere afbakening niet mogelijk of wenselijk is, is een moeilijke taak waarvan Leertouwer zich met kennis van zaken heeft gekweten.
Het reglement schrijft voor dat bij gelijkwaardigheid van een publicatie van een debuterend auteur en die van een niet-debuterend auteur de jury voorrang geeft aan de publicatie van de debuterend auteur. Dat is de enige bepaling die verwijst naar de mogelijkheid om onderscheid te maken tussen debuterende en gevestigde auteurs. De jury merkt op dat Leertouwer niet een debuterend auteur is. Hij heeft immers al op 9 april 2021, zijn proefschrift getiteld “Democratische legitimiteit in het onderwijsbestuur” verdedigd. Daaraan voorafgaand en aansluitend schreef Leertouwer meerdere onderwijsrechtelijke artikelen. De jury waardeert zijn ‘duurzame’ inbreng in het onderwijsrecht, een
inbreng die mede gevoed wordt door zijn activiteiten als beleidsmedewerker onderwijs van de SGP. Hij is zichtbaar thuis in relevante literatuur en het parlementaire bronnensysteem en hij is heel goed in staat om ook als historicus een blik te werpen op de ontstaansgeschiedenis van een regeling of verschijnsel in het onderwijs. Hij publiceerde onder meer een interessant artikel over het door De Hoop ingediende voorstel tot wijziging van artikel 23 Grondwet.
Het winnende artikel is vlot geschreven: de auteur volgt ‘geruisloos’ als een elektrische auto zijn parcours en leidt deze naar een duidelijk slot.
Het is hierom dat de voorzitter van de jury Gijsbert Leertouwer de Dick Mentink Award 2022 overhandigt onder het uitspreken van de hartelijke felicitaties.
Woerden, 25 november 2022